Kalibrasyon ne zaman zorunlu olur? Üretim ve kalite kontrol süreçlerinde ölçüm cihazlarının doğru çalıştığından nasıl emin olunur? Kritik zamanlar, belirtiler ve standartlarla birlikte ele aldık.
Kalibrasyon Ne Zaman Zorunlu Hale Gelir? 1 Ölçüm Güvenilirliğinde Kritik Noktalar
Kalibrasyonun Önemi ve Uygun Zamanlama Kriterleri
Kalibrasyon, ölçüm cihazlarının doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak için yapılan teknik bir işlemdir. Ancak birçok üretim alanında bu işlem “cihaz bozulunca” ya da “göze görünür fark oluşunca” yapılmaya çalışılır. Oysa kalite standartları, kalibrasyonun zamanında yapılmaması durumunda hem üretim hatalarına hem de yasal sorumluluklara yol açabileceğini net şekilde belirtir.
Peki, kalibrasyon ne zaman gerçekten zorunlu hale gelir?
Kalibrasyonun Zorunlu Hale Geldiği 6 Durum
Belirli Sürelerin Dolması (Periyodik Kalibrasyon)
-
Cihaz üreticisinin veya ISO 17025 gibi standartların önerdiği kalibrasyon periyotları aşılmışsa kalibrasyon zorunludur.
-
Genelde kumpas, mikrometre gibi cihazlar için yılda 1 kez önerilir. CMM gibi sistemlerde daha sık gerekebilir.
Cihaz Düşme, Darbe veya Fiziksel Hasar Aldıysa
-
En küçük darbe bile ölçüm doğruluğunu etkileyebilir. Cihaz görünüşte sağlam olsa da kalibrasyonla test edilmeden tekrar kullanılmamalıdır.
Gözle Görülen Ölçüm Sapmaları Varsa
-
Farklı kullanıcıların ölçüm sonuçları birbirini tutmuyorsa veya ölçüm sonucu beklentilerin dışında ise kalibrasyon gerekir.
Yeni Cihaz Satın Alındıysa
-
Yeni gelen cihaz, ilk kullanım öncesi mutlaka doğrulama ve kalibrasyondan geçirilmelidir.
Yasal Zorunluluk ve Denetim Süreci
-
ISO 9001, ISO 17025, FDA gibi kalite ve regülasyon sistemleri altında çalışan firmalarda kalibrasyon kayıtları yasal denetimlerin bir parçasıdır.
Üretim Sürecinde Kritik Değişiklik Yapıldıysa
-
Yeni bir hammadde, üretim yöntemi ya da ekipman devreye girdiyse, ölçüm cihazlarının yeniden kalibre edilmesi gerekebilir.
Kalibrasyon Gecikirse Ne Olur?
- Hatalı ölçümlerle üretim yapılır
- Fire oranları ve iade oranları artar
- Müşteri şikayetleri ve güven kaybı yaşanır
- Denetimlerde uygunsuzluk raporları alınabilir
- Makine ve sistem arızaları zincirleme tetiklenebilir
Tavsiye: Kalibrasyon Takibi Nasıl Yapılır?
- Kalibrasyon takvimleri oluşturulmalı
- Cihaz bazlı etiket ve sertifika sistemleri kullanılmalı
- Otomatik uyarı sistemleri veya yazılım entegrasyonları (ör. Zoho CRM, ERP sistemleri) tercih edilmeli
Kalibrasyon, bir zorunluluk haline gelmeden önce planlı yapılmalıdır. Zamanında yapılan kalibrasyon; üretim kalitesi, müşteri güveni ve yasal uygunluk açısından bir yatırımdır. Unutmayın: Cihazlar bozulmadan ölçümler bozulur.
